Η ανάπτυξη της όρασης είναι μια πολύπλοκη διαδικασία ωρίμανσης τόσο των ματιών όσο και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Αρχίζει από τις πρώτες μέρες της ζωής και πρακτικά ολοκληρώνεται μέχρι την ηλικία των 8-9 ετών. Μαθαίνουμε να βλέπουμε όπως μαθαίνουμε να μιλάμε.

Τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση υπάρχει φυσιολογικά στο νεογνό το αντανακλαστικό της κόρης και το αντανακλαστικό του ανοιγοκλεισίματος των βλεφάρων στο έντονο φώς. Σε ηλικία 6 εβδομάδων το βρέφος και η μητέρα θα πρέπει να έχουν οπτική επικοινωνία, με αντιδράσεις ικανοποίησης στο πρόσωπο του φυσιολογικού παιδιού. Βρέφη 2-3 μηνών ενδιαφέρονται για φωτεινά αντικείμενα και προσηλώνουν. Στη συνέχεια προοδευτικά η οπτική οξύτητα αυξάνει για να φτάσει φυσιολογικά στα 10/10.

Μέχρι τον 4ο μήνα οι κινήσεις των ματιών μπορεί να είναι ασύντακτες, στη συνέχεια όμως ωριμάζει σταδιακά η οφθαλμοκινητικότητα και τα μάτια κινούνται συντονισμένα και παράλληλα.

Ανατομικά η ανάπτυξη του βολβού ολοκληρώνεται μέχρι το 2ο έτος της ζωής ενώ λειτουργικά η όραση ολοκληρώνεται μέχρι το 8ο-9ο έτος.

Οποιαδήποτε παθολογική κατάσταση των ματιών στα πρώτα 8-9 χρόνια της ζωής του παιδιού που θα εμποδίσει την ομαλή ανάπτυξη, θα καταλήξει σε μόνιμα χαμηλή όραση εφόσον δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Ο προληπτικός παιδο-οφθαλμολογικός έλεγχος είναι σημαντικός γιατί μπορεί να διαγνώσει πρώιμα και να αντιμετωπίσει τέτοιες παθήσεις. Οι γονείς πρέπει να είναι σε θέση να παρατηρούν κάθε σύμπτωμα ή συμπεριφορά που μπορεί να σχετίζεται με οφθαλμολογική πάθηση και να καταφεύγουν στον ειδικό.


Πότε πρέπει να πραγματοποιείται παιδο-οφθαλμολογικός έλεγχος.
Στη γέννηση και δυνητικά στο 3ο μήνα της ζωής
Στο 1ο έτος
Στο 3ο έτος
Στο 5ο έτος  και στη συνέχεια
Ετήσιος έλεγχος

Ποιες παθήσεις μπορούν να διαγνωστούν στα νεογνά
Νεογνική επιπεφυκίτιδα
Απόφραξη ρινοδακρυϊκού πόρου
Βρεφική εσωτροπία (συγγενής συγκλίνων στραβισμός)
Συγγενής καταρράκτης
Συγγενές γλαύκωμα
Αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας
Περισσότερα από 1000 οφθαλμολογικά σύνδρομα και συγγενείς ανωμαλίες

Ποια σημεία και συμπτώματα παρατηρούν οι γονείς στην νηπιακή ηλικία
Συμπεριφορά δηλωτική χαμηλής όρασης
Στραβισμός
Ραιβόκρανο (κλίση της κεφαλής)
Νυσταγμός (ακούσιες ταλαντωσικές κινήσεις των ματιών)
Βλεφαρόσπασμος
Κνησμός – ερυθρότητα – οίδημα
Φωτοφοβία

Ποια συστηματικά νοσήματα των παιδιών επηρεάζουν τα μάτια και την όραση
Νεανικός σακχαρώδης διαβήτης
Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα
Κυστική ίνωση –υποβιταμίνωση Α
Αλφισμός
Διάφορα μεταβολικά σύνδρομα
Νεοπλασίες
Τοξοπλάσμωση
Μηνιγγίτιδα-εγκεφαλίτιδα
Υδροκέφαλος
Τοξικές ουσίες (μόλυβδος, μεθυλική αλκοόλη)
Κακοποίηση

Ποια νεογέννητα θεωρούνται «υψηλού κινδύνου»
Πρόωρα, λιποβαρή, παραμονή σε θερμοκοιτίδα με Ο2
Οικογενειακό ιστορικό ρετινοβλαστώματος, συγγενούς καταρράκτη,
γενετικών παθήσεων
Ερυθρά μητέρας, τοξοπλάσμωση, AIDS-αφροδίσια
Συμβάματα-επιπλοκές τοκετού

Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα στη βρεφική ηλικία που πρέπει να ανησυχούν τους γονείς
Απουσία οπτικής επικοινωνίας – αδιαφορία – έλλειψη προσήλωσης
Στραβισμός
Βλεφαρόπτωση
Λευκοκορία
Επιφορά δακρύων – παθολογικές εκκρίσεις
Νυσταγμός (ακούσιες ταλαντωσικές κινήσεις των ματιών)
Ανισοκορία
Αυξημένη διάμετρος κερατοειδή (μεγάλο μάτι)

Ποια σημεία και συμπτώματα παρατηρούν οι γονείς στη σχολική ηλικία
Μειωμένη οπτική οξύτητα
Στραβισμός
Κεφαλαλγία
Κοπιωπία (κόπωση-θόλωση της όρασης)
Μειωμένες επιδόσεις στα μαθήματα
Βλεφαρόσπασμος
Ερυθρότητα – κνησμός – δακρύρροια


 

Επιπλέον εξετάσεις μπορεί να κριθούν απαραίτητες όπως το ηλεκτροαμφιβληστροειδογράφημα, τα οπτικά προκλητά δυναμικά, η υπερηχογραφία και η μαγνητική τομογραφία. Τέλος μπορεί να χρειαστεί συνεργασία με παιδο-νευρολόγο, ενδοκρινολόγο ή γενετιστή.

Ο τακτικός προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή   όραση στο παιδί, που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ομαλή του ανάπτυξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 25% των παιδιών με προβλήματα όρασης έχουν μαθησιακές δυσκολίες. Το 85% των προσλαμβανόμενων πληροφοριών από τον παιδικό εγκέφαλο είναι υπό μορφή εικόνων που συμβάλουν στην ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων στην παιδική ηλικία.